ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΗΚΗΣΗ

ΧΙΑΚΗ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑ: ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Δευτέρα, 17 Οκτωβρίου 2016 17:37
Εκτύπωση

Image and video hosting by TinyPicΤοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων: Λάθος κατεύθυνση, χωρίς ιεράρχηση, χαμένη ευκαιρία;

Η διαβούλευση που δεν έγινε

Το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων εγκρίθηκε από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής η οποία δεν είχε στη διάθεσή της ολόκληρο το Σχέδιο, παρά μόνο μια σύντομη παρουσίαση του (powerpoint). Την ίδια μέρα εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο, πριν καν αρχίσει η μίνιμουμ διαβούλευση που ορίζει ο νόμος, και ενώ το πλήρες σχέδιο του ΤΟΣΔΑ (220 σελ.) εστάλη στους δημ. συμβούλους 3 ώρες πριν από τη συνεδρίαση. Στο ερώτημα μας για το λόγο της τόσης βιασύνης, δεν λάβαμε απάντηση.

Χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και συνδιαμόρφωση με την κοινωνία

Όπως αναγνωρίζεται από τους πάντες, και από την ίδια την δημ. αρχή, και υπάρχει διατυπωμένο και μέσα στο κείμενο του ΤΟΣΔΑ, για να έχει επιτυχία οποιοδήποτε σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων απαιτεί τουλάχιστον τη συναίνεση, αλλά κυρίως την ενεργό συμμετοχή των κατοίκων του νησιού. Αυτό απαιτεί εξαντλητική ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και διαβούλευση. Καταθέσαμε και κατά τη συζήτηση στο Δημ. Συμβούλιο ότι αυτή η πολύ ουσιαστική παράμετρος επιτυχίας του ΤΟΣΔΑ δεν πρέπει να περιοριστεί σε μια συνεδρίαση της Επιτροπή Διαβούλευσης, που όλοι γνωρίζουμε πώς λειτουργεί.

Αυτό που ζητήσαμε από τη Δημοτική Αρχή είναι να μην περιοριστούμε σε αυτή τη συνεδρίαση, αλλά, με δική της ευθύνη, να πραγματοποιηθούν χωριστές ενημερωτικές ημερίδες και διαβουλεύσεις καταρχήν με τους παραγωγούς απορριμμάτων (Εμπορικό Σύλλογο, Ενώσεις Ξενοδόχων, Ενοικιαζομένων Δωματίων και καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, κ.λπ.) , αλλά και στις γειτονιές και στα χωριά. Παρ’ότι κατανοούμε τη δυσκολία ενός τέτοιου εγχειρήματος, εντούτοις αυτή είναι η μόνη διαδικασία ουσιαστικής διαβούλευσης και πραγματικής συνδιαμόρφωσης ενός ΤΟΣΔΑ που θα είχε ελπίδες να εφαρμοστεί.

Δράσεις χωρίς σύνδεση, προσανατολισμό  & ιεράρχηση

 

Οι προτεινόμενες δράσεις είναι ασύνδετες μεταξύ τους. Δεν υπάρχει μια λογική συνέχεια στις προτεινόμενες δράσεις, αλλά το Σχέδιο κινείται περισσότερο στη λογική να συμπεριλάβει τα πάντα, όλες τις επιλογές για τη διαχείριση των απορριμμάτων, χωρίς επί της ουσίας ιεράρχηση. Προφανώς αυτό έρχεται να απαντήσει στο φόβο μήπως δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί κάποιο έργο που θα προκύψει στο μέλλον λόγω της Αρχής της Αιρεσιμότητας. Αυτό όμως δεν συνιστά σχεδιασμό. Αναπαράγει η Δημ. Αρχή μια λογική που είχε καυτηριάσει έντονα στις προεκλογικές της διακηρύξεις.

Επιπρόσθετα, δεν υπάρχει ανάπτυξη διαφορετικών σεναρίων όπου θα αναπτύσσονταν εναλλακτικές προτάσεις ως προς το συνδυασμό και την ιεράρχηση των δράσεων, βάσει παραμέτρων που σχετίζονται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νησιού ως προς την ποσότητα των παραγόμενων απορριμμάτων, τα πληθυσμιακά μεγέθη, τις υφιστάμενες πρακτικές, τη στάση της κοινωνίας, κ.λπ.

Απουσιάζει η ανάλυση κόστους

Δεν γίνεται καμία νύξη για το κόστος λειτουργίας της κάθε προτεινόμενης δράσης, παρά αναφέρεται μόνο ένα ενδεικτικό κόστος υλοποίησης της. Πώς όμως μπορεί να γίνει επιλογή δράσης και άρα τεχνολογίας αν δεν αναλυθεί και μελετηθεί όχι μόνο το κόστος λειτουργίας, αλλά και το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος της;

Επιπρόσθετα, παρ’ ότι κάποιες από τις δράσεις που ήδη εφαρμόζονται είναι χωροθετημένες, δεν υπάρχει καμία νύξη για τις εναλλακτικές επιλογές ως προς τη χωροθέτηση των νέων δράσεων που προτείνονται. Και ειδικά σε αυτό το νησί γνωρίζουμε πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι να χωροθετήσεις γενικώς, κι όχι μόνο τέτοιου είδους ιδιαίτερα οχλούσες εγκαταστάσεις.

 

Ενημέρωση και διαβούλευση;

Η ανάγκη για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων προκειμένου να προχωρήσει και να αυξηθεί η Διαλογή στην Πηγή τονίζεται σε όλο το εύρος του ΤΟΣΔΑ. Ωστόσο, οι εδώ και δυο χρόνια κατατεθειμένες προτάσεις μας στον πρόεδρο και το ΔΣ του ΔΙΑΝΟΧ για την εφαρμογή ολοκληρωμένων ενεργειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης αγνοούνται επιδεικτικά και μεταφέρονται για κάποια στιγμή στο απώτερο μέλλον. Οι προτάσεις μας είναι πολύ συγκεκριμένες και αφορούν τόσο την ενημέρωση και διαβούλευση με επιμέρους ομάδες παραγωγών, όσο και για το ευρύ κοινό, προσαρμοσμένες ανάλογα με ηλικιακά, επαγγελματικά, κ.λπ. κριτήρια.

Από τις διάφορες ροές των απορριμμάτων απουσιάζει εντελώς η διαχείριση της ιλύος από το βιολογικό καθαρισμό (περί τους 1000 τόνους/ετησίως, όπως αναφέρεται στην 635/2014 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της 28/11/2014). Το συγκεκριμένο θέμα προφανώς αφορά μια άλλη επιχείρηση του δήμου, τη ΔΕΥΑΝΧ, ωστόσο δεν είναι δυνατόν να απουσιάζει από τον τοπικό σχεδιασμό που αφορά το σύνολο των παραγόμενων απορριμμάτων.

Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ενώ μέσα στο ΤΟΣΔΑ υπάρχουν αναφορές για την ανάγκη για καινούργια διαγράμματα ροής εργασιών και τροποποίηση του Κανονισμού Λειτουργίας της Υπηρεσίας Καθαριότητας δεν υπάρχει πουθενά καμία νύξη για την ανάγκη εκπαίδευσης του υφιστάμενου προσωπικού του Δήμου και μόνιμων προσλήψεων επιπλέον κατάλληλα καταρτισμένων εργαζομένων. Γιατί είναι εντελώς διαφορετική διαδικασία αυτή την οποία εφαρμόζει μέχρι σήμερα η Υπηρεσία (συλλογή και μεταφορά των απορριμμάτων) και τελείως διαφορετικό πράγμα η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος που στόχο έχει τη μείωση των απορριμμάτων. Διότι έχουμε δει πολλάκις το έργο της ανάθεσης δράσεων του Δήμου σε ιδιώτες λόγω ανεπάρκειας ή/και υποστελέχωσης των υπηρεσιών του.

 

Ερωτηματικά για το ακριβό εργοστάσιο μηχανικής διαλογής

Στο ΤΟΣΔΑ περιλαμβάνεται η Μονάδα Μηχανικής Διαλογής Αποβλήτων και Βιολογικής Επεξεργασίας Σύμμεικτων και Προδιαλεγμένων Υλικών. Ένα έργο τεράστιου προϋπολογισμού (6.000.000 €) που είναι το 50% του προϋπολογισμού του ΤΟΣΔΑ. Δεν καταλάβαμε ούτε από την απάντηση του Δημάρχου τι μεσολάβησε και αναιρείται η 635/2014 απόφαση του Δημ. Συμβ. της 28/11/2014, όπου ρητά αναφέρεται ότι:  «λαμβάνοντας υπόψη ότι, στρατηγικός στόχος του Δήμου της Χίου, είναι η κατά το δυνατόν μικρότερη ποσότητα να καταλήγει στον ΧΥΤΑ, σε συνάρτηση, με το κόστος που βαρύνει τα ανταποδοτικά των δημοτών και τις πραγματικές ποσότητες του νησιού, εκτιμάται ότι, το πραγματικό όφελος από την μηχανική διαλογή, θα είναι εξαιρετικά μικρό, κυρίως σε ότι αφορά, το μέταλλο, με ανάκτηση μικρού ποσοστού για την συγκεκριμένη κατηγορία υλικού. Αντίθετα, οι περιορισμοί ως προς την χωροθέτηση, το κόστος επένδυσης και κυρίως το κόστος λειτουργίας, θα βαρύνουν υπέρμετρα, τα ανταποδοτικά των δημοτών.» Εννοείται πώς όπως και για όλες τις υπόλοιπες δράσεις, στο κατατεθειμένο ΤΟΣΔΑ δεν γίνεται λόγος για το κόστος λειτουργίας μιας τέτοιας μονάδας.

 

Να απορριφθεί κάθε σκέψη για καύση, ασύμφορη και επικίνδυνη

Αντιστοίχως, δεν κατανοούμε μέσα από ποια διαδικασία και έρευνα προέκυψε η ανάγκη για τη διερεύνηση της δυνατότητας δημιουργίας μονάδας θερμικής επεξεργασίας. Από θέση αρχής διαφωνούμε με την εν λόγω τεχνολογία, καθώς σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες παγκοσμίως έρευνες που έχουν διεξαχθεί, πρόκειται για μια διαδικασία που επιβαρύνει ιδιαίτερα, επικίνδυνη για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Πέραν του υψηλού κόστους κατασκευής της, έχει πολύ υψηλό κόστος λειτουργίας, ενώ ανταγωνίζεται ευθέως την πρόληψη και την ανακύκλωση. Και αυτό γιατί υψηλή θερμική αξία – προκειμένου να γίνεται ανάκτηση θερμότητας – έχουν εκείνα τα απορρίμματα (χαρτί και πλαστικό) που οφείλουμε και είναι εφικτό να ανακυκλωθούν. Παράλληλα, ενώ το κόστος λειτουργίας της είναι πολύ αυξημένο, δημιουργεί ελάχιστες θέσεις εργασίας σε σχέση με τις δράσεις πρόληψης και ανακύκλωσης.

Τα εργοστάσια καύσης – γιατί περί αυτού πρόκειται – εντάσσονται στο πλαίσιο της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με τον ιδιώτη να διαχειρίζεται το εργοστάσιο και το δήμο να είναι δεσμεύεται να του παραδίδει συγκεκριμένη ποσότητα απορριμμάτων κάθε χρόνο, με επαχθείς ρήτρες στην περίπτωση που δεν το κάνει. Ταυτόχρονα, δεσμεύει το δήμο για τουλάχιστον 25 έως 30 χρόνια. Στην πραγματικότητα ο Δήμος δεν διαλέγει τεχνολογία βάσει των κριτηρίων που έχει θέσει ο ίδιος, αλλά βάσει της τεχνολογία που θα προσπαθεί να του πουλήσει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ο εκάστοτε ιδιώτης.

Η μέχρι σήμερα γνωστή τεχνολογία για την καύση των απορριμμάτων αφορά τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων (της τάξης των 50.000-60.000 τόνων ετησίως), τη στιγμή που για τη Χίο, ακόμα και μετά την αύξηση της παραγωγής τα τελευταία 2 χρόνια, έχουμε 26.000 τόνους/ετησίως. Πέραν τούτου, τα εργοστάσια καύσης μπορεί να θεωρείται ότι «εξαφανίζουν» τα απορρίμματα, παράγουν ωστόσο ιπτάμενη τέφρα και τέφρα πυθμένα. Και ναι μεν για την ιπτάμενη τέφρα αναφέρεται στη βιβλιογραφία ότι υπάρχουν ειδικά φίλτρα που τη συγκρατούν (άραγε θα εφαρμοστούν όπως και τα φίλτρα της ΔΕΗ που «μαυρίζουν» κάθε τρείς και λίγο τον Καρφά;), για τη δε τέφρα πυθμένα απαιτείται ειδική διαχείριση αφού πρόκειται για τοξικό στερεό απόβλητο και στην Ελλάδα δεν έχουμε χώρο ταφής τοξικών.

 

Προτείνουμε μια προσέγγιση που θα προωθεί τη μείωση των απορριμμάτων (κι όχι την υποτιθέμενη κερδοφορία από αυτά). Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο με την κοινωνία συμμέτοχη!

Συμπερασματικά, σημειώνουμε ότι η Δημ. Αρχή αντιμετωπίζει τα απορρίμματα με τη λογική του κέρδους, προωθώντας την παραγωγή περισσότερων απορριμμάτων, παρά τη μείωση και ανακύκλωση/επανάχρησή τους. Δεν μπορούν να συνδυαστούν η μείωση και η ανακύκλωση με τη μηχανική διαλογή και την καύση. Τα επιχειρήματα των υπέρμαχων των μεγάλων μονάδων επεξεργασίας μεγάλων ποσοτήτων απορριμμάτων τα έχουν αποδομήσει εδώ και χρόνια πανεπιστήμια και περιβαλλοντικές οργανώσεις. Ένα πραγματικό ΤΟΣΔΑ θα έπρεπε να θέτει στόχους συγκεκριμένους, να ιεραρχεί δράσεις και να παρουσιάζει διαφορετικά σενάρια που θα προκρίνουν δράσεις βάσει συγκεκριμένων δεδομένων και παραμέτρων. Μόνο μετά από εξαντλητική διαβούλευση θα μπορούσε να προκριθεί εκείνο το σενάριο που ταιριάζει στη Χίο.

Το ΤΟΣΔΑ Δήμου Χίου που ενέκρινε πριν καν το δει το Δημ. Συμβ. Χίου απλώς πάει να καλύψει την τυπική υποχρέωση του Δήμου και δεν θα φέρει καμιά ουσιαστική αλλαγή προς την κατεύθυνση του περιορισμού και της ορθολογικής διαχείρισης των απορριμμάτων, όπως υποστηρίζει στη θεωρία. 

 

 

 

ΧΙΑΚΗ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑ