Αγριελιά

               Η αγριελιά αυτοφύεται σε περιοχές όπου ευδοκιμεί η καλλιεργούμενη ελιά και αποτελεί πληθυσμό από πολλές παραλλαγές. Είναι μικρόκαρπη ποικιλία. Αναπτύσσεται συνήθως σε θάμνο ή δένδρο Η περιεκτικότητα του καρπού σε λάδι κυμαίνεται από 10-20%. Κυρίως χρησιμοποιείται ως υποκείμενο των καλλιεργούμενων ποικιλιών ελιάς και δευτερευόντως για την παραγωγή λαδιού κατώτερης ποιότητας.

Κορωνέϊκη

               Καλλιεργείται κυρίως στις περιοχές της Πελοποννήσου, των Επτανήσων, των Κυκλάδων, της Σάμου, της Χίου και της Κρήτης. Είναι μικρόκαρπη ποικιλία. Αναπτύσσεται σε δένδρο ύψους 5-7 μέτρων. Τα φύλλα της είναι βαθυπράσινα. Ο καρπός έχει σχήμα κυλινδροκωνικό. Ο πυρήνας φέρει οξεία ακίδα στην άκρη. Η περιεκτικότητα του καρπού σε λάδι φθάνει μέχρι 27%. Χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την παραγωγή λαδιού εκλεκτής ποιότητας. Το φρέσκο λάδι ανεξαρτήτως οξύτητας, καίει στο λαιμό του ανθρώπου κατά τη βρώση του, ιδιότητα που οφείλεται πιθανόν σε κάποια ουσία, η οποία με την πάροδο του χρόνου εξαλείφεται ή περιορίζεται και δεν γίνεται πλέον αισθητή στο φρέσκο λάδι αν ο καρπός της, κατά την ελαιοποίηση, αναμιχθεί με καρπό άλλης ποικιλίας. Θεωρείται ποικιλία πολύ παραγωγική και ανθεκτική στις ξηροθερμικές περιοχές της χώρας.

               Η Κορωνέϊκη φέρει και τις συνωνυμίες: Βάτσικη, Κρητικιά, Κορωνιά, Κορώνι, Λαδολιά, Λιανολιά και Ψιλολιά.

Θρουμπολιά

               Καλλιεργείται κυρίως στις περιοχές της Σάμου, Χίου, Κυκλάδων, Αττικής, Εύβοιας, Δωδεκανήσου, Κρήτης και Θάσου. Είναι μεσόκαρπη ποικιλία. Αναπτύσσεται σε δένδρο ορθόκλαδο ύψους 5-10 μέτρων. Τα φύλλα της είναι πράσινα. Ο καρπός έχει σχήμα κυλινδροκωνικό. Ο πυρήνας έχει σχήμα παρόμοιο με του καρπού και φέρει ακίδα στην κορυφή. Η περιεκτικότητα του καρπού σε λάδι φθάνει έως 28%. Χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή λαδιού καλής ποιότητας και για την παρασκευή του εμπορικού τύπου ελιών θρούμπες’’. Ο καρπός της, όταν ακόμα βρίσκεται πάνω στο δένδρο, χάνει μέρος της υγρασίας του, απαλλάσσεται πλήρως της πικρής ουσίας (ελευρωπαΐνη) και υπερωριμάζει, οπότε μέρος του φορτίου του δένδρου πέφτει φυσικώς πάνω στο έδαφος.

               Η επεξεργασία του καρπού για την παραγωγή του εμπορικού τύπου ελιών θρούμπες γίνεται ως εξής: μετά τη συλλογή του ξεπλένεται καλά με νερό υπό πίεση για την απομάκρυνση του χώματος και των άλλων ξένων υλών και στη συνέχεια απλώνεται στον ήλιο για μερική αποξήρανση. Ακολούθως προστίθεται μικρή ποσότητα αλατιού (περίπου 3%) για να βελτιωθούν αποκλειστικά οι οργανοληπτικές του ιδιότητες. Οι ελιές τύπου θρούμπες μπορεί να συσκευαστούν και χωρίς αλάτι μέσα σε λάδι καλής ποιότητας. Οι τελευταίες εκτιμώνται ιδιαίτερα από άτομα που πάσχουν από διαταραχές της καρδιάς και των νεφρών. Θεωρείται ποικιλία απαιτητική σ’εδαφική υγρασία και γόνιμο έδαφος. Δεν καρποφορεί σε περιοχές ξηροθερμικές ή σε χρονιές ξηρασίας. Ακόμα πιστεύεται πως έχει αυξημένες απαιτήσεις σε ψύχος.

               Η θρουμπολιά φέρει και τις συνωνυμίες: Ασκούδα, Θασίτικη, Λαδολιά, Ντόπια, Ξανθολιά, Ρεθυμνιώτικη και Χονδρολιά.

Καλαμών

               Καλλιεργείται κυρίως στους νομούς Μεσσηνίας, Λακωνίας, Αιτωλοακαρνανίας και Φθιώτιδoς. Είναι ποικιλία χονδρολιά. Αναπτύσσεται σε δένδρο ύψους 7-10 μέτρων. Τα φύλλα είναι βαθυπράσινα. Ο καρπός έχει σχήμα μονόπλευρο, κυρτό και μέσο βάρος 5,6 γραμμάρια. Η περιεκτικότητα του καρπού σε λάδι κυμαίνεται γύρω στο 17%. Χρησιμοποιείται κυρίως για την παρασκευή μαύρων κονσερβών και μάλιστα του τύπου ‘’χαρακτές ξυδάτες'' εκλεκτής ποιότητας. Ευδοκιμεί σε περιοχές μεγάλων βροχοπτώσεων και υψηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας. Θεωρείται ποικιλία ανθεκτική στο βερτισίλλιο.

               Η Καλαμών φέρει και τις συνωνυμίες: Αετονύχι, Καλαματιανή, Κορακολιά, Τσιγέλι και Χονδρολιά.

Ασπρολιά ή Λευκόκαρπος

               Η ποικιλία αυτή έχει καλλωπιστική μόνον αξία. Σαν δένδρο θεωρείται μέσης ζωηρότητας. Τα φύλλα της είναι βαθυπράσινα. Ο καρπός έχει σχήμα κυλινδροκωνικό, χρώμα λευκό κατά την ωρίμανση και μέσο βάρος 0,6 γραμμάρια. Η περιεκτικότητα του καρπού σε λάδι κυμαίνεται γύρω στο 12,5%. Κυρίως χρησιμοποιείται ως καλλωπιστική και ως υποκείμενο των καλλιεργούμενων ποικιλιών ελιάς και δευτερευόντως για την παραγωγή λαδιού κατώτερης ποιότητας.

Γράφει: Ανδριάνα Ν. Καρανικολή, Γεωπόνος.