Μια συμπληρωματική και ψηφιακή έκδοση λοιπόν που βασίζεται στις διερευνητικές αποστολές που έγιναν σε διάφορα χωριά (Πυργί, Ολύμπους, Μεστά, Άγιο Γεώργιο Συκούση, Λιθί, Βέσσα, Κοινή, Μέσα Διδύμα...) όπου πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις, ηχογραφήσεις, βιντεοσκοπήσεις καθώς και ψηφιοποίηση φωτογραφικού και ακουστικού υλικού.

 

Αυτή η μικρή σειρά διαθέσιμη από σήμερα στο YouTube και καταχωρημένη στα αρχεία του Μουσείου του Ανθρώπου Παρισίων αποτελεί και αξιοποίηση του υπαρκτού αρχειακού υλικού που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο διαφόρων ερευνητικών αποστολών που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες από ερευνητές του εξωτερικού και της Ελλάδος (Wolf Dietrich, Νίκος Διονυσόπουλος, Σίμων Καράς). Ο Θοδωρής βασίστηκε στις εκτελέσεις των ντόπιων οργανοπαικτών (Κωττατής και Παντελάκης στο Πυργί, Κατσάφαρος στα Μεστά, Στάμαργας και Καλόγερος στο Λιθί, Τσικολής, Κολυβάς, Καλλιπέτης και Παπαγιαννάκης στον Άγιο Γεώργιο Συκούση) για να αποδώσει με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο το ύφος και το παίξιμο που επικρατούσαν στα γλέντια και τα πανηγύρια του νησιού τα τελευταία πενήντα χρόνια. Βοήθησαν βέβαια και οι οργανοπαίκτες του Αγίου Γεωργίου Συκούση, του «νησιού απάνω στο νησί» όπως αποκαλώ το χωριό αυτό, που διατηρούν το τσαμπουνιστό τους ρεπερτόριο και κρατάνε τη φλόγα ζωντανή μέχρι σήμερα.

 

Οι βασικές ερωτήσεις που καθοδήγησαν αυτή την άτυπη μελέτη ήταν : Τι παιζόταν; Από ποιούς; Ποια ρυθμικά σχήματα για ποιους χορούς; Τι επιβίωσε; Τι έσβησε; Για ποιον λόγο; Πώς μπορεί να συνεχιστεί αυτή η μουσική πρακτική στο νησί; Υπάρχει επίσης και μια (ρητορική) ερώτηση που σίγουρα θα τεθεί από διάφορους ερευνητές και που αφορά άμεσα το γενικότερο ζήτημα της έννοιας της παράδοσης : "Μα είναι όντως παραδοσιακά όλα αυτά τα κομμάτια;"

 

Όχι, κατά κάποιον τρόπο και ναι κατά ενάν άλλον.

 

Σαφώς και δεν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τη Βυρωνιώτισσα παραδοσιακό τραγούδι της Χίου. Έχει επώνυμο συνθέτη, γνωστή χρονολογία διασκευής... Δεν παρέλειψε όμως να την καταγράψει ο εθνομουσικολόγος Wolf Dietrich το 1978 στα Μεστά από τον Γιάννη Κατσάφαρο και μια μικρή κουβέντα με την Μαριάνθη Αλμυρούδη μας επιβεβαίωσε ότι υπήρξε αγαπητός συρτός στους μερακλήδες του χωριού. Παρατηρούμε γενικώς στις διαθέσιμες καταγραφές των τσαμπουνιέρηδων της Χίου πως παίζονταν σμυρνέϊκα, νησιώτικα καθώς και προπολεμικά ρεμπέτικα. Κομμάτια δηλαδή που ενσωματώθηκαν στο τσαμπουνιστό ρεπερτόριο, επειδή τα άκουγε ο οργανοπαίκτης και μπορούσε να τα "περάσει" στην τσαμπούνα. Η μαεστρία του οργανοπαίχτη που "περνάει" κάποια κομμάτια που ακούει στα πανηγύρια και το μεράκι του να διασκεδάσει το κοινό του με το εκτενέστερο δυνατόν ρεπερτόριο είναι παραδοσιακότατα. Αυτό μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι έχουμε το δικαίωμα -σε ένα λογικό πλαίσιο και με βαρύ αίσθημα ευθύνης- να εμπλουτίσουμε το ρεπερτόριο με κάποια τσιφτετέλια (ο Στάμαργας ήδη έπαιζε τον λεγόμενο αξαπολυτό του Λιθιού σε καταγραφές του 1998) καθώς και με το καρδαμυλίτικο συρτό «Βάρκα μου μπογιατισμένη».

 

Η σειρά αποτελεί επίσης και πρόσκληση προς τα χορευτικά, τους χοροδιδασκάλους και τους ενδιαφερόμενους πολιτιστικούς φορείς του νησιού και ιδιαιτέρως των Νοτιοχώρων που επιθυμούν να προωθήσουν τη μουσική κληρονομιά του τόπου τους. Χρησιμοποιήστε τις καταγραφές στα γλέντια σας, στις πρόβες σας, στις παραστάσεις σας! Υπάρχουν για εσάς!

 

Βασικός στόχος μας είναι να συμμετέχουμε στην προώθηση των μουσικοχορευτικών πρακτικών του νησιού και να διαφημίζουμε τη Χίο. Όχι τη Χίο της απλής διασκέδασης αλλά τη Χίο της ψυχαγωγίας (της αγωγής της ψυχής δηλαδή). Σκοπός μας είναι να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές έναν τόπο πιο πλούσιο σε ακούσματα, καταγραφές, γνώσεις, αναβιώσεις, απ' ότι τον παραλάβαμε. Αυτές τις σκέψεις κουβαλάνε οι καταγραφές μας. Καλή σας ακρόαση!

 

Για να ακούσετε τη σειρά : https://youtube.com/playlist...

 

 

 

ΓΡΑΦΕΙ: Δημήτρης Γιαννιώδης